پایگاه تحلیلی الوقت - ماجرای ممنوعیت پیام رسان تیکتاک در آمریکا سرانجام به نقطه پایانی خود نزدیک میشود. گزارشها نشان میدهد که این غول شبکههای اجتماعی با نزدیک به ۱٫۶ میلیارد کاربر فعال ماهانه در سراسر جهان، قرار است به دست گروهی از سرمایهگذاران ثروتمند حامی اسرائیل و رئیسجمهور آمریکا بیافتد. گروهی که در مرکز آن شرکت فناوری اوراکل و مجموعه رسانهای فاکس کورپوریشن (مالک فاکسنیوز) دیده میشوند.
براساس این چارچوب، کنترل تیکتاک در آمریکا به دست گروهی از سرمایهگذاران و متحدان آمریکایی سپرده میشود. در میان این گروه، شرکت سیلورلیک و غول رایانش ابری اوراکل نقشی محوری دارند و مجموعاً حدود نیمی از سهام این نهاد جدید را در اختیار خواهند گرفت.
مالکان جدید تیک تاک
براساس گزارشها، مالکان جدید تیک تاک، گروهی از افراد و شرکتهای نزدیک و همسو با ترامپ هستند. این در حالی است که تیک تاک پیش از این یک پیام رسان متعلق به شرکتهای چینی بود. مالکان جدید تیک تاک شامل موارد ذیل هستند:
شرکت اماراتی: صندوق MGX به ریاست شیخ طحنون بن زاید آل نهیان، از مقامات امارات متحده عربی، ۱۵ درصد از سهام تیکتاک آمریکا را در اختیار میگیرد و یک کرسی در هیئتمدیره این شرکت به دست خواهد آورد.
لری الیسون، دوست نزدیک ترامپ: نام «لری الیسون» بهعنوان یکی از جنجالیترین چهرههای سیلیکونولی در کالیفرنیا و بنیانگذار شرکت «اوراکل» و از ثروتمندترین مردان جهان نیز در میان مالکان عمده و بزرگ تیک تاک آمده است.
طبق این توافق، اوراکل (متعلق به لری الیسون)، گروه سرمایهگذاری خصوصی سیلورلیک و صندوق MGX ابوظبی مجموعاً حدود ۴۵ درصد سهام تیکتاک آمریکا را در اختیار خواهند داشت.
مالکیت 65 درصدی شرکتهای آمریکایی: در مجموع، شرکتهای آمریکایی مالکیت بیش از ۶۵ درصد از تیکتاک آمریکا را به دست میگیرند. ترامپ همچنین نام مایکل دل، مالک شرکت سخت افزاری دل و شرکت رسانهای فاکس متعلق به روپرت مرداک را در میان دیگر سرمایهگذاران جدید تیک تاک اعلام کرده است.
چرایی تصاحب تیک تاک
طبق قرارداد جدید ۱۴ میلیارد دلاری که با میانجیگری دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، منعقد شده، شرکت مادر چینی این اپلیکیشن، یعنی شرکت «بایتدنس»، مجبور شده است بخش عمده سهام خود را به کنسرسیومی از میلیاردرهای آمریکایی واگذار کند.
بهانه آمریکا روی کاغذ برای تصاحب تیک تاک، توجه به مسائل امنیت ملی و حریم خصوصی شهروندان است، اما در عمل به نظر میرسد هدف ترامپ از تصاحب تیک تاک کنترل یکی از تأثیرگذارترین پلتفرمها برای جوانان در جهان و چگونگی شکلدهی روایتهای سیاسی در افکارعمومی جهانی به ویژه در مورد اسرائیل است.
نقش تیک تاک در پخش تصاویر جنگ اسرائیل علیه غزه و نحوه تغییر افکار عمومی آمریکا نقش محوری در تلاش آمریکاییها برای بدست گرفتن این پیام رسان داشته است و مالکان جدید شامل برخی از برجستهترین میلیاردرهای طرفدار اسرائیل در ایالات متحده هستند که قرار است اهداف مورد نظر واشنگتن را در این پیام رسان برای شکل دهی به افکارعمومی دنبال کنند.
چین یا غزه؛ مسئله کدام است؟
چارچوب قانونی ممنوعیت تیک تاک به سال ۲۰۲۴ برمیگردد و در آن زمان کنگره آمریکا با اکثریت آرا قانونی را تصویب کرد که دولت آمریکا را ملزم به قطع همکاری با تیکتاک و ممنوعیت این پیام رسان در آمریکا میکرد. دیوان عالی آمریکا این قانون را در ژانویه ۲۰۲۵ یعنی حدود 9 ماه پیش تأیید کرد.
بهانه قانونگذاران آمریکایی درباره ممنوعیت تیک تاک، نگرانیها مبنی بر دسترسی چین به دادههای حساس و موضوع امنیت ملی آمریکا بود، اما از همان زمان معلوم بود که این محدودیتهای برای تیک تاک به کنترل روایتها درباره اسرائیل پس از جنگ غزه در اکتبر ۲۰۲۳ مربوط است.
پس از جنگ غزه، تیک تاک پر از ویدیوهایی شده است که بمباران بیهدف غزه، تلفات غیرنظامیان بهویژه کودکان و راهپیماییهای همبستگی با غزه در سراسر جهان را نشان میدهد و برای اولین بار، تیک تاک توانست صدای فلسطینیان را به صورت زنده به دهها میلیون جوان آمریکایی برساند. اعضای کنگره به روشنی و با صراحت تمام تیکتاک را به دلیل پوشش خبری غزه هدف نفد قرار دادند و سناتور «جاش هاولی» و «مارکو روبیو» و «مایک گالاگر» از مجلس نمایندگان با استناد به محتوای طرفدار فلسطین و ضد اسرائیلی تیک تاک، خواستار ممنوعیت آن شدند. جمهوریخواهان مجلس نمایندگان نیز از جمله «کتی مکموریس راجرز»، خواستار شفافیت تیکتاک در مورد محتوای «یهودیستیزانه و طرفدار حماس» شده بودند.
وال استریت ژورنال در دسامبر ۲۰۲۳ گزارش داده بود که خشم از ویدیوهای غزه یکی از محرکهای اصلی برای ممنوعیت تیک تاک در آمریکا بوده است. سناتور هاولی به صراحت به «محتوای ضد اسرائیلی» تیک تاک به عنوان دلیلی برای غیرقانونی کردن این برنامه در آمریکا اشاره کرد.
فراتر از آن در سپتامبر ۲۰۲۴، گزارشی مفصل از اتهامات قانونگذاران در واشنگتن علیه تیک تاک منتشر شد که اعضای کنگره آمریکا در این اتهامات ادعا کرده بودند که الگوریتم تیکتاک «علیه اسرائیل» است.
صهیونیستها چگونه تیک تاک را کنترل خواهند کرد؟
براساس قرارداد فروش تیک تاک، مدیریت این پیام رسان در آمریکا به یک هیئت مدیره هفت نفره خواهد رسید که شش نفر از آنها آمریکاییهایی با سابقه امنیت سایبری و امنیت ملی هستند و یک کرسی نیز به صندوق وابسته به امارات اختصاص خواهد یافت. ترامپ این توافق را به عنوان یک پیروزی برای حاکمیت آمریکا توصیف کرد و به خبرنگاران گفته است: «این [شرکت] قرار است کاملاً تحت مدیریت آمریکاییها باشد.»
«لری الیسون»، مالک شرکت آمریکایی اوراکل، مدیریت هیئت هفت نفره تیک تاک را بر عهده خواهد داشت. شرکت اوراکل با اسرائیل در پروژههای جاسوسی و نظامی از جمله در کرانه باختری اشغالی و غزه همکاری داشته است و گفته میشود لری الیسون مالک اوراکل در طول این سالها روابط خود را با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی تقویت کرده است.
همچنین شرکتهای رسانهای روپرت و لاکلان مرداک که رسانههای فاکس نیوز، نیویورک پست و بخش عمدهای از امپراتوری جهانی نیوز کورپوریشن را در اختیار خود دارند، سرمایهگذاران قطعی و جدید تیک تاک هستند. این رسانهها در طول جنگ غزه بارها به دفاع همیشگی و جانبدارانه از اسرائیل و حمله به طرفداران فلسطین متهم شدهاند و رویکرد رسانهایشان کاملا جانبدارانه است و احتمال میرود همین رویکرد در تیک تاک نیز بعد از این اعمال شود.
مایکل دل، بنیانگذار شرکت Dell Technologies نیز در میان مالکان جدید تیک تاک است. این شرکت داده و قابلیتهای هوش مصنوعی را از طریق استارتآپهای اسرائیلی در اختیار بخش نظامی و امنیتی اسرائیل قرار داده است. همچنین خود شرکت دل از حامیان سرسخت سرمایهگذاریهای فناوری اسرائیل بوده است و شرکت او در گزارشی از سوی گزارشگر ویژه سازمان ملل، فرانچسکا آلبانیز، به عنوان یکی از شرکتهایی که از اشغال فلسطین سود میبرد، توصیف شده است.
سانسور صدای فلسطین در آمریکا
براساس گزارش نیوعرب، تیک تاک ۱۸۰ میلیون کاربر آمریکایی دارد که بیشتر آنها زیر ۴۰ سال سن دارند. آنها از نظر جمعیتی بیشترین انتقاد را به جنگ اسرائیل علیه غزه دارند و نظرسنجیها نشان میدهد که میزان نارضایتی از جنگ در میان این رده سنی در آمریکا تقریباً دو برابر دیگران است.
از سوی دیگر، همزمان با جنگ غزه، استفاده کنندگان از تیک تاک در آمریکا روند صعودی پیدا کردند و همین مسئله با نگرانی مقامات آمریکایی روبرو شده بود. با توجه به اینکه مالکیت تیک تاک اکنون در دست چهرهها و نهادهای نزدیک به اسرائیل است، بسیاری نسبت به سانسور شدید صدای فلسطینیان هشدار میدهند.
گروههای حقوق بشری، از جمله دیدهبان حقوق بشر و عفو بینالملل نیز پیش از این حذف گسترده محتوای حامی فلسطین از طریق شرکتهای متا(مالک فیس بوک) و سایر پلتفرمهای آمریکایی را مستند کرده بود و این رویه نشان میدهد که آمریکاییها به سانسور محتوای حامی فلسطین در فضای مجازی روی آوردهاند.
با این حال، اگرچه مالکیت تیک تاک اکنون به دست افراد و شرکتهای نزدیک به اسرائیل است، اما قدرت گرفتن سریع این شبکه اجتماعی نشان میدهد که افکارعمومی بالاخره راه خود را برای کسب حقیقت دنبال میکند و شاید اگر تیک تاک نیز راه دیگر رسانهها مانند فیس بوک و اینستاگرام در حذف و سانسور صدای فلسطینیها را طی کند، این پیام رسان نیز با ریزشهای بزرگی در آمریکا و سراسر جهان روبرو شود و ارزش گذشته خود را از دست بدهد.
